25 Aralık 2010 Cumartesi

JI BÎRANÎNÊN ÎHSAN NÛRÎ PAŞA (5)

Roja din qomandarê kurd zanî ku tîpek hêzên Yekîtiya Sovyetî ji bo yarîdeya bi

hêzên pelamader ên Dewleta Tirkiyê ji çemê Aras derbas bûye, palên bakurê

rohelat ên Agriya Piçûk dagir kirine.

Bîranînên Îhsan Nûrî Paşa (4)

Piştî bi kurtî qalkirina serxwerabûnên kurdîji sala 1514 ta Agrî, nivîskarê bîranînan çend gotin li ser
dîroka Çiyayê Agrî gotibû û paşê herdu serokên serhilanîna Agrî, Bro Heskî Tellî û Ihsan Nûrî
nasandibû. Di salên 1926-27 de mêrxas û welatparêzên kurd ên sereke yek II dû yekîxwe digihandin
Agrî. Dewleta tirkji bo pelaştina tevgera kurdî qanûneke «te'cîl» derdixe, bi serokên Kurdan re dikeve
gotûbêjê da ku ewji dewletê re îtaet bikin. Kurd van pêşneyaran qebûl nakin û piştîhin bûyerên cîgehî
li gundê Kanî Korkê şerekî mezin diqewime di navbera hêzên rizgarîxwaz ên kurdî û leşkerên tirk.
Leşkerên tirk şkest dixwin. Ankara tê dlglhê ku ewê şer pir bidomîne, bi Kurdan re serî derketin hêsa
nîne ; di milekî deew hêzên nû dişîne ser Agriyê di milê din de dixebite ku berberî û dubendiyên nav
Kurdan xurtir bike, wan li ber hev rake. Di 1929 de hin xêlên kurdîyên dinjî tevî şerê welatparêzî dibin.

BÎRANÎNÊN IHSAN NÛRÎ PAŞA (3)

BÎRANÎNÊN IHSAN NÛRÎ PAŞA (3)
Piştî bi kurtî qalkirina serxwerabûnên kurdîji sala1514ta Agrî, nivîskarê bîranînan çendgotin
li ser dîroka çiyayê Agrî gotibû û paşê herdu serokên serhilanîna Agrî, Bro Heskî Tellî û Ihsan
Nûrî nasandibû. Di salên 1926-27 de mêrxas û welatparêzên kurd ên sereke yek li dû yekîxwe
digihandin Agrî. Dewleta tirk ji bo pelaştina tevgera kurdî qanûneke «te'cîl» derdixe, biserokên
kurdan re dikeve gotûbêjê, da ku ewji dewletê re îtaet bikin. Kurd van pêşneyaran qebûl nakin û
piştî hin bûyerên cîgehî li gundê Kanî Korkê şerekî mezin diqewime di navbera hêzên
rizgarîxwaz ên kurdî û leşkerên tirk.

BÎRANÎNÊN IHSAN NURÎ PAŞA (2)

BÎRANÎNÊN IHSAN NURÎ PAŞA (2)
Piştî bi kurtî qalkirina serxwebûnên nasandibû. Di salên 1926-27 de mêrxas û
kurdî ji sala 1514 ta Agrî, nivîskarê welatparêzên kurd ên sereke yek li
bîranînan çend gotin li ser dîroka çiyayê yekî xwe digihandin Agrî.
(binêre Hêvî, Agrî gotibû û paşê herdu serokên serhi- hejmara 2).
lanîna Agrî, Bro Heskî Tellî û Ihsan Nûrî

Bîranînên Îhsan Nûrî Paşa (1)

BELGE
Bîranînên Ihsan Nûrî Paşa (1)
Nivîskarê van bîranînan, Ihsan Nûrî sala 1892 li Bedlîsê, li
taxa Alî - Kolî hatiye dinê. Bedlîs yek ji bajarên Kurdistana
Bakûr e, bi sedsalan merkeza mîraniya kurd a Şerefxanan bûye.
Piştî qedandina xwendegeha leşkerîya «Harbiye» ya Stenbolê,
Ihsan Nûrî, wekî gelek zabitên Kurdên din, tevî şerê
serxwebûna Tirkiyê dibe û tê de şehrezayî û mêrxasiya xwe
nîşan dide.

24 Aralık 2010 Cuma

Ağrı İsyanları (Genel)

HOYBUN VE İSYANCILAR

İhtiyar bir Kürt'tü. Ailesiesine, torunlarına ilişkin endişeleri var¬
dı. 1925 ve sonrasına iliişkin belleğini özetlerken, "bunların, kime ne zaman, ne yapacakları belli olmaz, adımı yazma" diyordu.
"Ben çocuktum, ama Kürtlerin deyimiyle, 'anaların bebeklerini attığı, dönüp bakamadığı hevvar', Türkçesiyle 'gazap günleri'ydi.

23 Aralık 2010 Perşembe

BARZANİLER VE AĞRI


Türk Kemalist iktidarı 1925'ten (Şeyh Said Kıyamı) sonra darağaçlarınıkaldırmadı; Raçkotan, Bicar, Sason ve nihayet Agırî ...Kürdistan'da sürdürülen katliamların birer adımıydı. Ama Kürt yurtseverleri de çalışmalarını aralıksız sürdürüyorlardı.Bu birlik çalışmaları nihayet meyvesini verecekti.

Di medya tirkî de karîkaturîzekirina serhildana



EVDALÊ ZEYNIKÊ İLE GULÊ'NİN ATIŞMASI

Evdal 40 yaşlarına geldiğinde yöredeki hiçbir dengbej kendisiyle atışmaya cesaret edemez. Birçok tanınmış dengbej bile onun adını duyunca atışmaktan vazgeçer. Eleşkirt Kalesi olarak da bilinen Toprakkale'de Sürmeli

Zilan deresinden Haseki'ye bir Kürd'ün dramı


Türkçe bilmediği için Haseki Hastanesi’nde muayene edilmeyen 70 yaşındaki Ferzi Melek Turanlı’nın maruz kaldığı muameleyi ANF daha önce duyurmuştu. Ama Turanlı’nın Kürtçe hikayesi Haseki’den değil Zilan Katliamı’ndan başlıyor. Zilan Deresi'nde 1930 yılında meydana gelen ve adı tarihe ‘Zilan Katliamı’ olarak geçen olaylar sırasında 15 bin kişi yaşamını yitirdi.

19 Aralık 2010 Pazar

EVDALÊ ZEYNIKÊ


Evdalé Zeynıké; Ağrı Patnos kültürünün en önemli simalarındandır.IVIII. Yüzyılın en büyük düşünürlerinden bir olan Evdal'ın ataları Urfa – Patnos arasında göçebelik yaparak yaşamlarını sürdürürken;Erken bastıran kış bir ile birlikte o yıldan itibaren Patnos ovasında kalıcı olarak yerleşik düzene geçmişlerdir.

7 Aralık 2010 Salı

Serhildana Elkê

06/12/2010 - 07:49
Mihemed Ronahî
mihemedronahi@hotmail.com

Li dû avabûna komara Tirkiyeyê zana û rewşenbîrên kurdan jî dikevin hewldana rizgarkirina Kurdistanê. Di nava van hewldanan de mirov dikare navê gelek rêxistin û fraksiyonan bi lêv bike

Ferzende Beg


Di sala 1929’an da şerê Agiriyê hêdî hêdî ber bi xurtbûnê ve diçû.

01/12/2010


OSMAN SEBRÎ
Di sala 1929’an da şerê Agiriyê hêdî hêdî ber bi xurtbûnê ve diçû. Şervanên kurd li her alî welêt berê xwe didan Agiriyê û li dora serdarê şoreşê Îhsan Nûrî xwe didan hev. Hingê ji bo parastina sînorê çiyê û gaziyên bi lez siwarî diviyabûn û di çiyê da hesp hindik mabûn. Serdar Îhsan Nûrî, Ferzende digel şêst siwarî şande nav eşîrên serhedan ku sedak hesp peyda bike; serê her gundê dewlemend hespek an dudu jê dixwestin. Civandina hespan ne kireke ku ji hikumetê bihata veşartin. Zûka haya hikûmetê jê bû. Serdariya leşkerên Turk yê rojhlat du alayî siwarî şandin pêşiya Ferzende. Herdu alayî ne dûrî hev berî dabûn êrdima ku tê da hesp dihatin civandin.

Xoybûn’un Kuruluşu (5 Ekim 1927)


Xoybûn Yakın Kürt tarihinin en önemli siyasal organizasyonlarından biridir. İlk Modern Kürt örgütü kabul edilmesi abartılı olmasa gerek… Onu ortaya çıkartan şartlar, 1925 Hareketi sonrası Kuzey Kürdistan da oluşan ve Kürtler için oldukça zor bir dönem olan süreçte oluştu.

Serhildana Agiriyê ya yekemîn



Serhildana Agiriyê di 16'ê Gulana sala 1926an de destpêkir. Di salan piştî 1925an de di encama zordestiya li dijî Kurdan, li Agiriyê eşîreta Celalî rabû raperînê. Di vê navbêrê de di encama xebatên ronakbîrên Kurd ên bi rêxistinkirinê yên ku di rêxistinên Kurdan de xebatkirine, li beldeya Bihamdum ya Lûbnanê Kongreya Serbûxwe ya Xoybûnê hate lidarxistin û vê Kongreyê li gel hemu rêxistinên Kurd, serekeşîrên mûxalîf ên li Kurdistanê jî anîbû cem hev.

22 Kasım 2010 Pazartesi

Zilan katliamının son tanıkları (Resimler)

Ağrı’da ateş sönmeyince ve Zilan’da başkaldırı patlak verince, Mustafa Kemal’in ordusu oraya yöneldi. Sonra 20. yüzyılın ilk toplu Kürt katliamı olan Zilan Katliamı yapıldı. Yıl 1930… aylardan Haziran…


Erciş teyyare karargahı, 1930 Temmuz...

AĞRI KÜRT DİRENİŞİ ve ZİLAN KATLİAMI

Ağrı Dağı’nda Broyê Heskê Telli 1926 yılında İsyan’ı başlattı. 1926 Sürgün yasasına karşı çıktığı için, jandarmalar tarafından tacize uğramış, cevap olarak da Ağrı Dağı’na çekilip direneceğinin mesajını vermişti.

ZİLAN’IN KÜLLERİ ÜZERİNDE KURULAN KIRGIZ KÖYÜ


ZİLAN’IN KÜLLERİ ÜZERİNDE KURULAN KIRGIZ KÖYÜ
“ he oğlım meni deli edisan ha… birinci vatanıni korıyipsan da şimdi ikinci vatanıni korıyican?belengaz oğli belengaz…(oğlum birinci vatanını koruyabildin mi ki şimdi ikinci vatanını koruyabileceksin? Beni deli etme gariban oğlu gariban)
Köyün ismi, Afganistan ile Kırgızistan'ın sınırını oluşturan Pamir dağları ve Afganistan'ın Pamir bölgesinden geliyor.

Sedat Ulugana: Zilan katliamının son tanıkları

Ağrı Yanıyordu. Bir yandan Bro, bir yandan Xoybun’un askeri İhsan Nuri, Türk askerleriyle çarpışıyorlardı. Xoybun’un andı içilmişti: “Ümidinizi kaybetmeyiniz! Kürdistan bağımsızlığına kavuşacak ve Kürt ulusu bahtiyar olacaktır. Atalarımızın şu sözünü unutmayınız: ‘Bextê Romê Tüneye!’(Rom’un bahtı yoktur)”





21 Kasım 2010 Pazar

NİHAT GÜLTEKİN: Dengbêj Kerem

23 Kasim 2009
Yaşadığımız bu topraklarda Kürtler, tarihin derinliklerinden günümüze ulaşan çok zengin bir sözlü edebiyata sahiptirler. Çeşitli nedenlerden dolayı yazılı edebiyat fazla gelişmedi.

NİHAT GÜLTEKİN: Dünyanın en büyük ikinci meteor çukuru: Qula Tepî

Tarihi ve kültürel bir zenginlik kenti olan Bazîd’in turizm açısından en önemli yerlerinden biri de Meteor Çukuru’dur. Bazîd’in 35 kilometre doğusunda, İran sınırına 2 kilometre uzaklıkta, Gürbulak sınır kapısı ile Sarıçavuş –Gülveren (Gırberan) köyü arasındadır.

EYYÜP GÜL *: Yeniden başlamamak için

İngilizlerin sonu gelmez işleri tanımlayan “Forth Köprüsü’nü boyamak gibi” (It’s like painting the Forth Bridge) gibi güzel bir deyimleri var.
Forth Köprüsü, 1890’da İskoçya’daki Forth Irmağı üzerinde, 45 bin ton çelik kullanılarak yapılan 2529 metre uzunluğundaki bir köprü. Köprünün paslanmasını engellemek için yapılan boyama işlemi üç (3) yıl sürdüğünden, köprünün sonuna gelindiğinde baş tarafı yeniden boyamanın zamanı da gelmiş oluyor. Deyimin hikayesi bu. Bu deyim-hikaye bana devletin Kürt sorununu yaklaşımını anıştırdı; size de anıştırmıyor mu? Bu anıştırmanın nedeninin görmek için sadece ikiyüz yıllık tarihimize bakmak yetecektir. 1800’lerden günümüze kadar “Forth Köprüsü’nü” 29 kere boyadık, hala da boyamaya niyetinde olanların az olmadığını biliyoruz. Ağrı isyanından sonra “Hayali Kürdistan burada meftundur” diyerek Kürtlerin hayallerini beton mezara tutsak ettiklerini ilan ettiler. Sonuç ne oldu: İşin üstünü boyamayı “sarsılmaz-eğilmez-bükülmez ve dahi yılmaz” bir azim ve kararlılık içinde olunmasına rağmen işin boya kaldırır yanı kalmadı. Bu nedenle olacak her şeyi güç ilişkilerine göre değerlendiren, vicdan ve ahlakı kamusal alanın dışında tutan stratejikleri ve emekli topçu askerlerin hikmeti satır aralarında gizli analizlerini bir tarafta bırakırsak sorunun adı Kürt sorunu olarak konulmuş bulunmaktadır.

Bîranînên şahidê 2 serhildanan piştî 20 salan derketin holê


Bîranînên şahidê Serhildana Agirî û Şêx Saîd Fesîh Kaya yê li Navçeya Mîlazgirê ya Mûşê piştî mirina wî 20 sal şunda derketin holê.

20 Kasım 2010 Cumartesi

Komkujiya Geliyê Zîlan çawa qewimî?


Li gorî belgeyên Serfermandariya Giştî van agahiyan dide; di 25’ê tîrmeha 1930’an de koma ku serî li ber dewletê hilda ji hêla mufrezeya Dervîş Beg ve ser wan girtiye û yên reviyane jî îmha kirine.

Kürt ulusu özgür yaşamak istiyor

“Uygar dünya kamuoyu için Kürdistan sorunu yoktur ve bu konuda bilgilendirilmemişlerdir. Ama, Kürdistan sorunu vardır ve dünyada tek evladı kalana dek de var olacaktır. Bu gerçek, ulusun özgürlüğünün ilan edildiği gün bitecektir. Kürdistan halkı özgür yaşamak istiyor.”

Kürt sorunu neden çözülemedi ya da ‘Şark Islahat Planı’ - 2

AĞRI KATLİAMINI ANLATAN NEMÎNIM ADLI AĞITIN TAHLİLİ

Nedim DÎT/ ŞİİR ve STRAN TAHLİLLERİ NEMÎNİM
“Her sanat eseri bir uçtan onu yaratan kişiyi ilgilendirirse de, diğer uçtan duygulandırdığı insan topluluğunu ilgilendirir.” (1).

HOYBUN ÖRGÜTÜ ( 1927 – 1946 )


1927 yılında Lübnan Beyrutta kuruldu, Şeyh Said Hareketi sırasında ihanet etmişler ile şeyh Said hareketinde olup yenilenlerin birlikte kurduğu bir örgüttür.

AĞRI İSYANLARI VİDEOLAR

AĞRI KATLİAMINI ANLATAN BİR AĞIT



İSYAN DÖNEMİNE AİT GAZETE KÜPÜRLERİ




AĞRI İSYANLARI VE AĞRI KATLİAMI RESİMLERİ

AĞRI İSYANLARINDAN (KATLİAM)

15 Kasım 2010 Pazartesi

Rom xayîn e Zeynê teslîm nabe


Di dema serhildanê de Zeynê çek hilgirtiye, bi mehan li çiyê maye û şer kiriye. Di nav kesên ku tê xwestin teslîm bibe Zeynê jî heye.

Gotinên Zeynê îro jî ji aliyê dengbêjên herêmê ve têne gotin: ‘’Ça teslîmê Romê dibî?/ Tu nizanî Rom xayîn e /Ez Zeynê me, Zeyna Hemo me/ Gura serê çiya me / Wele nabe, tu car nabe / Heft bavê Romê were / Zeynê teslîmê wana nabe...“

Çemê Zîlanê bi cenazeyan tijî bû





Çemê Zîlanê bi cenazeyan tijî bû


Di rojnameya Cumhuriyetê ya 16’ê tîrmeha 1930’an de ji bo Qirkirina Zîlanê wiha digot: “Di hereketa Zîlanê de zêdetirî 15 hezar eşqiya hatin îmhakirin. Şerê li wir bi tarzekî serkeftî pêk hatiye û çemê Zîlanê bi cenazeyan tijî bûye”.

Nihat Gültekin: İhsan Nuri Paşa (1893 – 1976)

İhsan Nuri Paşa’nın ismi anılınca kuşkusuz akla gelen ilk şey Ağrı İsyanı ve direnişidir. Direnişin ve isyanın askeri komutanı ve lideridir. Paşalık unvanı da Kürtler tarafından kendisine verilmiştir.

Son tanıkların dilinden Zîlan Katliamı





Yüzlerce ceset altından sağ kurtulan Geliyê Zîlan Katliamı mağduru iki tanık, o dehşet anları bütün çıplaklığıyla anlattı...

Belgeyeka fransî: lîsta berpirs û endamên Xoybûnê



Çavkaniya van agahdariyan belgeyek e ku fermandarê tabûra ewlekariya frensî li Qamişlo şandibû ji fermandarê ewlekariya wîlayeta Helebê re ; di 17 meha Eylûla sala 1931 de ; di bin nemra 777/S.G.K. de.

HACO AXA

Haco

Haco Axayê hevêrkî ev nav li Haco hatiya kirin. Navê eşîra wî lê hatiya kirin. Hevêrkî jî xiristiyan, musilman û êzîdî ne û ji 24 eşîrên biçûk pêk tên. Her eşîrek girêdayî serokekî ye û di dawiyê de jî tev girêdayî serokatiyekê ne. Axa, yan jî serokê vê eşîrê Mala Osmên in, Haco, Çelebî, Saroxan, Xelefê Circo û Elîkê Batê … Hevêrka jî weke gelek êl û eşîrên din ê kurdan, girêdayî Mîrê Bota bûn.

Eşîrên navdar di nav Hevêrka de ev in: Alika, Beravî, Bûtika, Çomera, Delmemika, Dêra, Domana, Dorika, Erebiya, Omerka, Rayît, Elîka, Saliha, Şemika …ûhd.

Pêwendîyên “Xoybûnê” û “Daşnaksûtyûnê”


STOCKHOLM, 27/9 2010 — Têkçûna serhildanên li Kurdistana Tirkîyê, Îranê û Îraqê di nîveka salên 20î serekên kurdan, ko piranîya wan li ser axa Tirkîyê xuliqîbûn, hişyar kir, ko rêxistinên miletîyê saz bikin û kar û emelên xwe ji bingehê va biguhêrînin.

BIROYÊ HESIKÊ TÊLÎ


Wahdet ATEŞ/ Birhoyê Heskê Têlî û Berxwedana Agirîyê
Birhoyê Heskê Têlî û Berxwedana Agirîyê

Ferzende Beg / Arama Gernas


Dema meriv bi agahîyên nîvçe behsa jînenîgarîya lehengek dike, acizîyek xwe berdide ser dilê meriv û pênûs di destê meriv da sar dibe. Lehengekî ku di du serhildanan da bûye nîşana mêrxasî û welatperwerîyê. Lehengek ku di rêvebirîya herî bilind da cîh girtiye û tu car paxavê bi dijmin nexistiye. Ferzende Beg ê bavê Elfesîya.

14 Kasım 2010 Pazar

AĞRI SAVAŞÇILARININ BİR KISMI (1926 1932)

AĞRI SAVAŞÇILARININ BİR KISMI (1926 1932)

XALIS BEG: sîpkî aşiretinin lideri Aptulmecit beg’in oğludur.
Çevrede zenginliği ve yurtseverleri ile tanınan bu ailede sürgüne yollanmıştı.
Ağrı savaşlarının başlaması üzerine , Xalis beg bazı akrabalarıyla kaçıp Ağrı’ya gitti.
Bilgi, donanım ve becerisiyle harekete değerli hizmetlerde bulundu.
Xalis beg, Ağrı Kürt cumhuriyetinin Beyazıt valisi ve Ağrı savaş konseyi üyesiydi.

26 Ekim 2010 Salı

Ağrı isyanları (özet)



KOCBERÎYA KURDAN
Dewleta Tirk serhildana agirîyê di sala 1931`de bi wahset û hovîtîkî pir mezin cewisandin, 660 gund wêrankirin, 15206 xanûman sewitandin, nêzîkî 15000 insanê guneh (zar û zêc, pîr û kal) qetilkirin dilê wan bi vê jî rehet nebû gelek malbatên welatparêz mecbûrê kocberîyê kirin wana mal û mulk, gund û bajarên xwe hîstin ji Bazîdê berê xwe dan Izmirê, di rê de gelek ezîyer û cefa kisandin. Gelek kesên wan telefbûn lê belê pistî ku gîhistin Izmirê memûr û ticarên Tirkan bi hîle û dolaban hercî pere û zêrê wanê hebû jî wan satandin…

22 Ekim 2010 Cuma

Celadet û herb


09/05/2010 - 06:52



Rênas Jiyan
renasjiyan@yahoo.fr



Her çend Celadet herî pir weke nivîskar û rewşenbîr di “bîr”an de cih girtibe û hatibe zanîn jî aliyekî wî yê şervaniyê jî heye; ango wî herdu alavên şerî çek û pênûs baş fahm kirine û ew baş bi kar anîne; ew hem wêjevan û hem jî şervan e.

Helbestên Komkujîyê Gelîyê Zîlan û Agirî

Kurdé xayîn pîs û xabis
Îman tune bûne milîs
Dîsa divên emin reyîs
Namûs firot kes naçe cem
Erdén kurda yé muqaddes...

13 Ekim 2010 Çarşamba

Werdeka Avê


Rojekî çend Heval cîhekî rûniştene hevûdû re qirf û henekan dikin

Hevalek dibêje hevalno hûn zanin mêrên Sorî (Êleke ji herema Agirî) salê çend cara serê xwe dişon ?

Bi hevra gotin :

Na welle em nizanin.

Ve Ağrı Direnişinin Efsanevi ismi Reşo (Reşokê Silo) Öldürülüyor!

(Bu fotoğraf bir ilktir. 1931)
Ve Ağrı Direnişinin Efsanevi ismi Reşo (Reşokê Silo) Öldürülüyor
Sedat Ulugana'nın Hazırlanan( Ağrı Kürt Direnişi ve Zilan Katliamı) Kitabından

12 Ekim 2010 Salı

Serhildananên kurdan-I-


Serhildana Babanan a herî mezin di sala 1806’an de, bi serokatiya Evdirehman Paşa çêbû. “Kurdên Babanî li Silêmaniyê li hemberî Osmaniyan serî hildan û Osmaniyan têk birin û desthilatdariya herêmê ket destê wan

Serhildananên kurdan-II-


Mîrektiya Soranan mîrektiyeke Kurdistanê ya kevnar e.

Rêxistina Xoybûnê û felsefeya wê



Xoybûn piştî Serhildana Şêx Seîd a ku di bin kontrola Rêxistina Azadiyê de bû, têk çû; Li Sûriyeyê ji alî rewşenbîr û pêşengên kurdan ve hate damezirandin. Xoybûnî dixwestin ku kurd ji bo yekitiyê têbikoşîn daku welatê xwe ji bin mêtingeriya kemalistan rizgar bikin

11 Ekim 2010 Pazartesi

Tarih'te Kürd İsyanları

Xoybun Hareketi:
Xoybun, kendi dönemine ışık tutan bir hareket… Belki şartlar ve koşullar zor olsa dahi asla yerinde saymadan nasıl bir mücadele verileceğini gösteren mücadele mirasını halkına bırakmış olan bir kuruluş…

Evliya Çelebi, 16 Ve 17.yy Kürdistan


Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde 16 ve 17. Yüzyıllarda Kürdistan Çeviri: Ahmet Akşit

10 Ekim 2010 Pazar

Türklere Göre Ağrı İsyanları

Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Fırat University Journal of Social Science
Cilt: 14, Sayı: 2, Sayfa: 379-388, ELAZIĞ-2004


AĞRI İSYANI (1926-1930)


The Ağrı Rebellion (1926-1930)
Mehmet KÖÇER
Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümü. ELAZIĞ
mehmet_kocer2000@yahoo.com

Ermenistan-Azerbaycan Çatışmasında Kızıl Kürdistan

İsmail Beşikçi

Tarih: 9 Aralık 2009 Çarşamba


Tarihte sayısız olay gerçekleşmiştir. Bu olaylar ancak, araştırmacılar tarafından incelendiği, üzerinde yorumlar, değerlendirmeler yapıldığı zaman tarihsel olay olurlar. Tarihte değerlendirilmemiş, üzerinde incelemeler yapılmamış sayısız olay vardır. Bu olaylara değinmemenin çeşitli nedenleri olabilir. Örneğin, siyasal sisteme, siyasal rejime egemen olan resmi ideoloji, bazı konuların incelenmesine, o konulardan söz edilmesine yasaklar getirmiş olabilir.

Fikret Yaşar: Kudistana sor (Kızıl Kürdistan

06 Şubat 2010 Cumartesi 21:49
fktyasar@mail.com
TV izlerken Amerikan basınından karabağ ile ilgili bir haber ilgimi çekti!

Haber, Azerbaycan ile Ermenistan arasında bulunan Laçin koridoru, yani diğer adıyla Karabağ bölgesindeki sorunların 3. dünya savaşına neden olabileceğinden bahsediyordu.

Karabağ ya da Laçin koridoru Kürtlere pek yabancı bir yer değildir, bu bölgede yaşanan katliamların konu mankeni olan Kürtler yine tehlikeyle karşı karşıyadırlar.

1921-1938 arası devletin Kürt politikası

29.11.2008


ÜMİT KARDAŞ* / 1921-1938 dönemini en iyi özetleyen ifade “Türkleştirme” olacaktır. Türkleştirme Türk Dil ve Tarih kurumlarının kuruluşu, “Vatandaş Türkçe Konuş” kampanyalarının başlatılması ve Soyadı Kanunu’nun kabulüyle toplumun her alanında uygulanmaya ve yaygınlaştırılmaya çalışılmıştır.

9 Ekim 2010 Cumartesi

Tûreşk - Karadut


Tûreşka min, zeytûna min, Qereçiya min
Karadutum, çatal karam, Çingenem

Kurd' bûn

'' Kurd bûn zehmete'' (Mîr Kamuran Alî Bedirxan)
'' Bila neviyên me li pêşberî dijmin me fedîkar dernexin'' (Şêx Seîdê Pîran)
'' Dara azadiyê bi xwîna şehîdan tê avdan'' (Ş.Ebdulrehman Qasimlo)

6 Ekim 2010 Çarşamba

Oremar isyanı 79 yaşında


Oramar’da 21–22 Temmuz 1930 de başlayıp yedi günlük kuşatmayla devam eden isyanı Şemdinli’deki(Şemzînan) bazı aşiretler de destekliyordu.
Xalid LEHÎ yazdı – YÜKSEKOVA HABER

5 Ekim 2010 Salı

BEDÜÜZAMAN VE ANA DİL


Anadil; milli duygulara ait parıltıların, yansıma alanıdır.
Anadil; edebiyat ürünlerini meyve veren bir kelime ağacıdır.
Anadil; eğitim ve öğretim hayatımızın damarlarında dolaşan kandır.
Anadil; bir milletin kıymet ve gelişmişliğinin ölçüm aletidir.
Anadil; doğrudan doğruya vicdanlara yol bulup, anlamları radyum ışınları gibi zihne yerleştirdiği için öğrenmede en etkili yoldur.Ey Kürtler! İhmalkarlığınız yüzünden son derece düzensiz kalmış ve sadece bazı dalları aşılanmış olan diliniz, cennetin tuba ağacı gibi bir ağaç olma kabiliyetine sahip olduğu halde;

SIMKOYÊ ŞIKAK (İSMAİL AĞA)



Simkoyê Şikak (İsmail ağa) d. 1887? - ö. 26 Temmuz 1930 Uşnu), Kaçar döneminin sonları ve Pehlevi döneminin başlangıcında İran Kürdistanında hakimiyeti sürdürmüş Kürt lideri.
DoğU Kürdistan’ın (iran kürdistanı) Selmas (Şapur) bölgesinde Selmas ve Urmiye'nin güneybatısında Kotur, Mergaver, Bradost ve etrafındaki en büyük aşireti olan Şıkak Aşiretinin reisinin oğlu olarak doğumuştur.

Eyüp Paşa


EYÜP PAŞA (1890)

Eyüp paşa Serhad Kürtlerinin lideri konumundaydı, Kürtler adına yabancı milletlerle görüşmeler anlaşmalar yapmıştır, Rohat Alakom’un ARÎSTOKRATÊN KURD: TORIN adlı kitabında Eyüp paşa’dan bahs edilmiştir…

4 Ekim 2010 Pazartesi

BEYTUŞŞEBAP İSYANI



Nasturiler, 7 Ağustos 1924’ te Hakkari Valisi ve beraberindekilere, Hangediği’nde saldırarak bir binbaşı ve 3 eri öldürürler, Valiyi de esir alırlar. Bunun özerine çevre illerden buraya birlikler kaydırılır. Bu birliklerden birisi de Şırnak’ta bulunan 7. Kolordu 2.Tümene bağlı 18. Piyade Alayıdır. Bu alay Azadi açısından önemlidir. Çünkü bu alayda Azadi Örgütü mensubu çok subay ve er vardır. Örneğin Komutan yaveri Teğmen Ali Rıza örgüt merkez üyesi ve aynı zamanda Yusuf Ziya Bey’in kardeşidir. Yine burada bulunan Yüzbaşı İhsan Nuri,örgütün Siirt Şube başkanıdır.

Şerrê Seyîdxanê Kerr û Sidîqê Hecî Mistefa Begê


Nedim Dit

Peyama Azadi’de bundan önce yayımlanan “Şiir ve Stran Tahlilleri” yazı dizimizin ilkinde Serda Selaheddînê Gimgimî’nin (Selahattin Gümgüm, Varto, 1945 - 1967) aruz vezniyle yazmış olduğu “Yar a Min” adlı şiirini, ikincisinde müellifini saptayamadığımız 75 beyitlik “Gur û Rovî” adlı fabl türünde yazılmış bir şiiri tahlil etmeye çalıştık. Dizinin üçüncüsünde ise dengbêj geleneğinin son ve dev ismi Reso’nun epik (destanî) bir stranını tahlil etmeye çalışacağımızı ikinci yazımızda söylemiştik.

KUZEY KÜRDİSTAN ŞEHİRLERİNİN ORJİNAL İSİMLERİ


AĞRI: AGIRÎ-ARARAT
Patnos: Panos
Diyadin: Gihadîn
Hamur: Hewaran (Xemûr)
Tutak: Dutax
Eleşkirt: Pakrewan (Zêdkan)
Taşlıçay: Avkevir
Doğubeyazıt: Bazîd

RÊXISTINA XOYBÛN


Xoybûn (Xwebûn) rêxistineke siyasî ya kurdan bû. Ji aliyê Celadet Elî Bedirxan û çend hevalên wi hatiye damezirandin.

Piştî ku komara Tirkan serhildana Şêx Seîd bi hovîtî têk birin, serokên xîretkêş ên Kurdan, sala 1926'ê dest bi xebatê dikin û li Parêsê civiyan û ji bo azadiya Kurdistanê biryara kongreyekê dan. Sala 1927'ê li ser axa Kurdistanê ya di di destê Tirkan da kongreyek hat sazkirin ku mehek û nîvan berdewam dikir. Di kongreyê da ev biryar hatin dan:

KOMARA ARARATÊ (AGIRÎ)


Komara Agiriyê yan Komara Araratê (1927-1931) yek ji dewletên Kurd ên dîrokî ye. Di pêvajoya Serhildana Agiriyê de ji aliyê tevgera Kurd ve hatiye îlankirin.

3 Ekim 2010 Pazar

AĞRI GENEL BİLGİLER

Ağri Tarihi (Agîrî)

Orta Asya dan gelen kavimlerin Anadolu ya girişleri sırasında Agri bir geçiş oluşturmuş, dolaysıyla bir çok medeniyete sahne olmuştur. Ancak bu medeniyetler Ağrı yı bir geçiş kapısı olarak gördüklerinden burada çok köklü bir uygarlık oluşturamamışlardır. Bölgede egemenlik kurdukları sanılan Hititler in güçlerini yitirmeleri Üzerine, M.ö1340-M.ö1200 tarihleri arasında Huriler Krallık merkezi olarak Urfa dan uzak olan Ağrı yı ellerinde tutamamışlardır.

DÖRDÜNCÜ AĞRI SAVAŞI 14-27 EYLÜL 1929

DÖRDÜNCÜ AĞRI SAVAŞI 14-27 EYLÜL 1929
(TENDÜREK SAVAŞI)
Yeni kurulan Karaköse (Ağrı) bölge takip komutanlığı, 1926 ile 1927 yılları arasında yapılan savaşlara katılmış kumutanları ortak bir toplantıya çağırdı.
Geçmişim eleştirisi yapıldı ve gelecekde atılması gereken adımlar üzerine tartışıldı.
Toplantı sonuncunda bir rapor düzenlenerek Genelkurmay Başkanlığı’na sunuldu.

İsmet öztürk'ün ölümünün 4. yıl dönümü


Doğubayazıt'ta müzik yaşamının ötesinde, Türkiye müzik yaşamına büyük katkı sağlayan 18 besteye imza atan ve bu bestelerin en ünlüsü ve günümüze değin tazeliğini koruyan "Ağrı Dağından uçtum çayır çimene düştüm

25 Eylül 2010 Cumartesi

PEYVÊN HEREMA AGIRÎ

FERHENGA HEREMÎ (AGIRÎ)

mal mîrat=evi talan olma (daha çok sitem için kullanılır)
îşlik= gömlek
bişkok=düğme
têlîs= torba

17 Eylül 2010 Cuma

AĞRI YÖRESEL KELİMELERİ

YÖRESEL KELİMELER
Ağa: Büyük erkek kardeş, Ağabey
Ağartı: Yağ, peynir, süt yoğurt gibi yiyeceklerin genel adı
Ağız : Kız çocuklar
Ağıl: Hayvanların dışarıda kapatıldığı yer
Axırı: Sonu

8 Eylül 2010 Çarşamba

CEJNA WE PÎROZ NEBE


CEJNA WE PÎROZ NEBE

DIBÊJIN ÎRO CEJN E
DE BÊJIN XWÎŞK Û BIRANO EMÊ ÇAWA BIKIN CEJN Ê
WELATÊ ME DEST DIJMINAN DA YE
NAVÊ ME QEDEXEYE

7 Eylül 2010 Salı

ANNE BEN KÜRT MÜYÜM ?


çocukluğumuzun son demleri, artık yavaş yavaş büyüyoruz. büyüdüğümüzü belli etmek için büyükleri taklit ediyoruz. neden böyle yaptığımızı bildiğimiz falan yok sadece büyümek nedir bilmiyoruz büyüklere bakıp öğrenmek istiyoruz. ilkokul bitmiş, artık okulun orta yıllarında, bir yandan aşkı öğrenip diğer ayndan sırf zorunluluktan siyaseti öğreniyoruz...

AĞRI İSYANLARI VE SONRASINDA TÜRK MEDYASI

Türk yöneticilerinin Ağrı isyanları döneminde Kürt halkına yönelik küçümseme, aşağılama ve hakaret üzerine oturtulmuş sistematik propagandası, Ağrı Ulasal başkaldırısı döneminden sonra, dahada hızlandırılmıştı.
Resmi söylemlerde, okul, kışla, sokak ve basında, Kürt halkına durmadan hakaret ediliyordu.

1 Eylül 2010 Çarşamba

Diyalog (17 Ağustos 2010)

BAZILARI VAR, KÖTÜ BİR ŞEY OLDUMU HEMEN KÜRTLERDEN BİLİYORLAR, TOPLUMDA ŞÖYLE BİŞEY VAR İYİ OLMAYAN BİŞEY OLDUMU HEMEN ONU YAPAN KİŞİNİN KÜRTLÜĞÜ ONLARIN AKLINA GELİR, KÜRDÜN İYİ ŞEYLERİNDEDE YA BAŞKASINA MAL EDER YADA GÖRMEMİZLİKTEN GELİR BUNU BİZİM KENDİ İNSANIMIZDA YAPIYOR, BİLEREK DEĞİL CAHİLLİKTEN.

29 Ağustos 2010 Pazar

Modern ilk Kürt direnişi: Ağrı


AĞRI direnişini XOYBUN örgütledi ve yönetti. 1925 Şeyh Sait direnişinden sonra bazı Kürt Aydın ve savaşcılar İran , Irak ve Suriye ye sığındılar. Bölgede 'Kürt Milli Ligasını' kurmuşlardı. Dönem itibarı ile ,Kuzey Kürdistan'da direnişler bireysel ve kısmı örgütsel olarak sürmekteydi. Fakat genel program ve eksikliğinden, direnişler yerel kalıyor, askeri olarak başarısız oluyordu.

25 Ağustos 2010 Çarşamba

AĞRI KÜRT CUMHURİYETİ


26 Haziran’da Nadir Bey mahiyetinde ki 80 kadar direnişçiyle Dedeli üzerinden, Patnos’a doğru yürür. Xırındas köyü civarında kendilerine 5. Seyyar Jandarma Alayı’nın 11. Bölüğü ve bir uçakla müdahalede bulunulur. Çıkan çatışmada uçak düşer ve iki subay ölür. Bu iki subayın cesetleri,bilahare Patnos’ta şimdiki Yıldırım Palas Oteli'nin karşısındaki arsaya defnedilerek, buraya bir abide yapılır. Bu abide 1950 yılında Patnos’tan Ağrı'ya nakledildi. şu an Ağrı'da bulunan abide o tarihte Patnos'tan Ağrı'ya nakledilmiştir.

HELBESTEK JI NADIR BEG

Binhêre ew dews û reç û şopê pêşîyan
Ji mera bune nîşan û beyan Gotine here here! Bagera,

Ermenilerden Eski Bayazıt hikayesi


Bayazet (Dogubeyazit) Şehri Büyük Masis'in [Ağrı Dağı] eteklerinde, Bayazet Kalesi yakınlarında bulunuyordu. Kale bir tepenin üzerindeydi ve manzara çok iç karartıcıydı. Şehirde yön tayini kale referans alınarak yapılırdı : "Kalenin sağında", "Kalenin solunda", "Kalenin altında", "Kalenin üstünde", vs. Kaleden şehre doğru ışın gibi dar sokaklar iniyordu; bunlara "sokhakhlar" denirdi. O sokakların her iki yanında basamak şeklinde, biri diğerinin üstünde olacak şeklinde yan yana dizilmiş evler inşa edilmişti; yani aşağıdaki evin damı üstteki evin avlusuydu. Tepeden aşağıya doğru basamak basamak iniyorlardı; aşağıda ise düz bir yer vardı.

24 Ağustos 2010 Salı

ÜÇÜNCÜ AĞRI SAVAŞ, 13-20 EYLÜL 1927

Daha önceki savaşlarda gösterilen başarısızlıklar üzerine,
3. ordu müfettişliği tarafından yeni bir hareket planı hazırlandı.
Yeni planın temel gerekçeleri ve hedefleri şu şekilde belirlenmişti :
‘bundan önce yapılan harakatlarınızda temel amacımıza ulaşmış değiliz.
Ağrı’da hala, türk devletinin otoritesine baş eğmeyen asiler yaşamaktadır.
Bunları ortadan kaldırmak gerekir.
Alınan bilgilere göre burada, en çok 300 çadır ve 800 asi bulunmaktadır.
Asiler, iran aşiretlerinden destek alıyorlar.
Sıkışıncada oraya kaçıyorlar.

23 Ağustos 2010 Pazartesi

Azadî - Xakî Bîngol

AZADî

Li Dêrsim û li Agirî
Lawê Seyid û Nûrî
Şer dikin li çar alî
Bûn hîvî ya azadî
*****

21 Ağustos 2010 Cumartesi

Ağrı tekerlemeleri - Kürtçe

SILQE SOR'E SILLE SOR'E, SILQÊ DIXWEM SILLÊ DIHÊLIM. SILQE SOR'E SILLE SOR'E, SILQÊ DIXWEM SILLÊ DIHÊLIM. SILQE SOR'E SILLE SOR'E, SILQÊ DIXWEM SILLÊ DIHÊLIM. SILQE
SOR'E SILLE SOR'E, SILQÊ DIXWEM SILLÊ DIHÊLIM. SILQE SOR'E SILLE SOR'E, SILQÊ DIXWEM SILLÊ DIHÊLIM. SILQE SOR'E SILLE SOR'E, SILQÊ DIXWEM SILLÊ DIHÊLIM. SILQE SOR'E SILLE SOR'E, SILQÊ DIXWEM SILLÊ DIHÊLIM.

Halk Kişiliğinin Militanlaşmış Abidesi Bışar


Halk Kişiliğinin Militanlaşmış Abidesi
Adı, soyadı: Cemil
Kod adı: Bışar Rubar

Kürdistan Bağımsızlık Komitesi (Azadi) mi Beytüşşebap Ayaklanması

General İhsan Nuri Paşa, Tüm dünya Kürdleri tarafından bilinen ve sevilen bir Kürd önderidir. Fakat, bugüne kadar Kuzey Kürdlerince yapılan İhsan Nuri'nin yaşamını, mücadelesini ve düşüncelerini konu alan bağımsız tek bir çalışma yok.. Elbette Ararat Cumhuriyeti, Beytüşşebap Direnişi, Kürdistan Bağımsızlık Komitesi ve Xoybun'u konu alan çalışmalarda İhsan Nuri'den sözedildiğini reddetmiyorum..

20 Ağustos 2010 Cuma

Navê Gundê Bazîd'ê (Doğubayazıt köy isimleri)




1 Aktarla Gurgure

2 Aktuğlu Tajdê

Navê Gundê Panos'ê (patnos köy isimleri)

TÜRKÇE ---- KURDÎ

AKÇAÖREN KELEBIZIN
AKDİLEK KOZÊ
AKTEPE TEPELÎ
AKYEMİŞ KORO
ALATAY GERISAN
ANDAÇLI BABYAN
ARMUTLU AMTÛLÎ
AŞAĞIGÖÇMEZ ZOMIKA JÊRÊ
AŞAĞIKAMIŞLI KAMÛŞLÛYA JÊRÊ
BAĞBAŞI KARAKİLSE
BALTACIK MOZELAN
BAŞTARLA GURGURE

Navê Gundê Hawaran'ê (Hamur köy isimleri)

TÜRKÇE ---- KURDÎ

ABDİÇIKMAZ - EVDÎÇIXMEZ
ADIMOVA - XIDIDOK
ALAKOYUN- XAÇÛLÎ
AŞAĞIALADAĞ -QOLÊJÊRÊ
AŞAĞIDEREDİBİ- MASTEKAYÊ JÊRÊ
AŞAGIGÖZLÜCE- MENDELIXÊJÊRÊ
AŞAĞIKARABAL- MALXAS
AŞAGIYENİGÜN- ROBOÇÎYÊJÊRÊ
AYVACIK- XÎLKA
BALDERE- KARAPÎRO

Navê Gundên Dutax'ê (Tutak köy isimleri)

TÜRKÇE ------KURDÎ

ADAKENT ADEKEND
AHMETABAT XIRBE SORK
AKYELE MOLLAŞEMDÎN
ALACAHAN ELECEXAN
AŞAĞIKARAHALİT
AŞAĞIKARGALIK QERXELIXA ŞÊX REMEZAN
AŞAĞIKÖŞK KOŞKA JÊRÊ
AŞAĞIKÜLECİK TETKAN

Navê Gundên Gîhadînê (Diydin köy isimleri)

TÜRKÇE-- KURDÎ
AKÇEVRE- TAPHAÇ
AKYOLAÇ -YEZDO
ALTINKİLİK - KURDÎ
AŞAĞIAKPAZAR –KEVIRÊ SPÎ
AŞAĞIDALÖREN – BLIGANA JÊRÊ
AŞAĞIKARDEŞLİ – KORNEWROZA JÊR
AŞAĞITÜTEK- TUTEKA JÊRÊ
ATADAMI-GRÊDÎN
ATAYOLU- OZTURKAN

Navê Gundên Agirî (Ağrı'nın köylerinin isimleri)

Navên Gundên navenda agirî (Ağrı merkez in köy isimleri)

Türkçe Kürtçe
AĞILBAŞI - HECÎHANO
AHMETBEY - AHMEDBEG
AKBULGUR - KEŞÎŞÊELÎBEGÊ
AKÇAY - TÛJO
ALTINÇAYIR- DODO

Ağrı bölgesindeki deyimler ve atasözleri



Aşé nezana xwedé dizivirîne

Acemilerin değirmenini Allah çevirir

Rûto, ha li valî avéyî,ha li walî avé

Rostemê Zal


Zalimlerin korkulu rüyası,mertliği.silah kullanma yeteneği,bilek gücü, gürzü büyük bir ustalıkla kullanması, pehlivanlığı, yiğitliği ve korkusuzluğu ile 12-13.YY Kurdistanında adından söz ettiren Rostemé Zal Kürtlerin milli kahramanı olup bazen Gılgaméş. Bazen de Herkül ile sıkça karşılaştırılmıştır.

16 Ağustos 2010 Pazartesi

Ağrı ayaklanmaları

Ağrı Ayaklanmaları, 1926-1930 yılları arasında Ağrı Dağı ve civarı ile İran topraklarının da dahil olduğu bir coğrafyada meydana gelen Kürt ayaklanmaları.

14 Ağustos 2010 Cumartesi

Divê Em Fedî Bikin, ku Em Neteweyeke Bêziman in / Osman Sebrî


Hevpeyvîn ligel mamoste Osman Sebrî: Di 05.01.1905ê de, têkoşer (Apo) Osman Sebrî ji dayik bû. Di nav Kurdan de, îsal wek "sala Osman Sebrî" hatiye binavkirin. Li seranserî cîhanê, ji bo bibîranîna wî çalakî têne amadekirin û lidarxistin. MALPERA AMÛDÊ jî dê beşdarî vê yekê bibe. Nivîskar Firat Cewerî, di sala 1987ê de li mala Osman Sebrî li Şamê, hevpeyvînek dirêj ligel wî pêk anî. Cewerî ev hevpeyvîn di pirtûka xwe "Kultur, Huner û Edebiyat" de weşandiye.

MIFTEYA RIZGARIYÊ DI BERÎKA ME DE YE

Dr. Kamîran Bedirxan berî niha bi 73 salî di hejmara sêyemîn a kovara Hawarê gotiye,

“Miletekî dîl ko zimanê xwe winda nekiriye, wek girtiyek e ko mifta zindana xwe bi xwe re hilaniye.” Di vê gotinê de ramaneke kûr heye, miletek dikare bindest bimîne, lê heke nasnameya xwe ya çandî biparêze, dikare hebûna xwe jî biparêze. Çi roja ku derfet bi dest xistin dikare, azadiya xwe bi dest bixe. Ji ber vê yekê Celadet Bedirxan di hejmara pêşîn a Hawarê de gotiye, “Ziman şerta heyinê ya pêşîn e.” Li ser vê bingehê di hejmara yekem a Hawarê de hîmdarê alfabe û rêzimana kurmancî ev bername daye ber xwe.

SÎTO PERÎŞAN E / HELBEST

Navê wê Sito bû,

Ji xelkê Serhadê.

Salên xwe çil bû,

Ala rengîn û sirûda neteweyî “ Ey Reqîb “

Elî Cefer





Wekî hemî netewên ser vê xaka me, gelê Kurd jî xwediyê al û sirûdeke netewî – niştimanî taybet in. Helbet al û sirûda netewî tiştine zîmbolî ne, lê di wijdan û hestên mirovan de, zor bi nirx in û cihekî wan î taybet heye. Ew li nik hemî netewan nîşana serfirazî û serxwebûnê ne. Gelo, kengî û ji alî kê ve ala rengîn û sirûda “ Ey Reqîb “ hatine pêşniyaz kirin?

LÎSTIKÊN KURDÎ (Kürtçe Oyunlar)

LÎSTIKA GOGÊ
A. Yiwêş


Ew listikekî lawika ye û li derva tê listin. Lêbelê iro ew listika jî hatiye bîrkirin, di riya wendabûyinê da ye. Gog ji heriyê, pacên kevn yan jî ji kulêv tê çêkirin. Xort divin du grub. Lîstik bi qurrê tê destpêkirin ku

13 Ağustos 2010 Cuma

Kürdün İsa tarihi

Kürt ulusal sorununun bugününü anlamak için, sorunun tarihsel arka planına bakmak lazım. Bu açıdan kısa bir ‘tarih gezintisi’ yapmakta yarar var.

Bin yıl kadar önce, yayılma alanı olarak Anadolu’yu seçen Türkler, M.Ö. 2000’li yıllara ait Sümer eşik taşlarında Kar-da-ka Ülkesi olarak kayda geçmiş bulunan Kürt yurduna girerler. Anadolu’ya yayılma isteklerini uygulamaya koyan Türkleri örgütlü bir Kürt gücü karşılar. Kürtlerle Türkler arasındaki tarihsel çatışma böylece başlamış olur.

9 Ağustos 2010 Pazartesi

Sureya Bedîrxan :MERAL ÇİÇEK

08 Agustos 2010
Sureya Bedîrxan idam cezasına rağmen sonra affedilse de, 1910’da yine sürgüne gönderilir. İki yıllık sürgünden sonra İstanbul’a dönüp, orada gizli bir devrimci Kürt komitesi örgütler. Ancak yine yakalanıp, ölüme mahkum edilir. Bu kez zindana atılır. Fakat buradan kaçmayı başarır ve 1913’te Osmanlı İmparatorluğu’nu terk eder.

Sınırları aşmak


Devletler her ne kadar sınırların güvenliğini arttırarak ve kendi vatandaşlarına kimlikler vererek sınırlarına başka devletlerin vatandaşlarının girmesini engellemek isteseler de, sınırların oluşumunda halkların ve kültürlerin demografik dağılımı gözardı edildiği için, oluşturulan sınırlar bu halklar açısından pek bir anlam ifade etmiyor.

NİHAT GÜLTEKİN: Dünyanın en büyük ikinci meteor çukuru: Qula Tepî

08 Agustos 2010
Tarihi ve kültürel bir zenginlik kenti olan Bazîd’in turizm açısından en önemli yerlerinden biri de Meteor Çukuru’dur. Bazîd’in 35 kilometre doğusunda, İran sınırına 2 kilometre uzaklıkta, Gürbulak sınır kapısı ile Sarıçavuş –Gülveren (Gırberan) köyü arasındadır.

Dengbêj Keremê Kor / Nihat gültekin

23 Kasim 2009
Yaşadığımız bu topraklarda Kürtler, tarihin derinliklerinden günümüze ulaşan çok zengin bir sözlü edebiyata sahiptirler. Çeşitli nedenlerden dolayı yazılı edebiyat fazla gelişmedi.

Seksen yıldır 'Bu adamlar niçin dağlardadırlar' diye düşünmedik

Röportaj*/Türkiye’nin Kürt sorunu hakkında Yaşar Kemal’in görüşlerini uzun uzun, detaylı biçimde ortaya koyacağı bir söyleşi yapmayı epeydir istiyorduk. Bir süre önce böyle bir söyleşi için sözleştik, sonunda onun tabiriyle ‘bu iş vakte ermiş’ olmalı ki buluştuk. Bir gün İsmet Berkan ve Oral Çalışlar’la birlikte onu ziyaret ettik; o gün başlayan konuşma soruları, sorular yeni konuşmaları ve onun yanıtlarını doğurdu. Yaşar Kemal, ‘doğunun’ düzenini hatırlattı, buradaki devlet politikalarını, Kürtlerin yok sayılmasını, koruculuk sistemini,

Hesen Hişyar Serdî (1907 - 1985)


*Şeyh Said ve Ağrı İsyan'larında yer alan Hesen Hişyar, Komela Zanistî û Alkariya Kurd'ün de kurucusuydu

1907 yılında Hani ile Lice arasındaki Serdê köyünde dünyaya gelen Hesen Hişyar Serdî, vatansever bir ailenin çocuğuydu. Kürt siyasetçi ve yazar, 14 Eylül 1985′te Güneybatı Kürdistan’ın Heseke (Cezir) kentinde yaşama gözlerini yumdu.

Di dîroka nêzîk de rewşenbîr û kurdperwerekî serokeşîr: Êlaso


STOCKHOLM, 22/5 2008 — Ji bo gelek kurdan Êlaso yan jî bi gotineke dinê “Îlyas Efendî” ne yekî naskirî ye, ji ber ko tiştekî zêde yê nivîskî di derheqê wî de tune ye, lê kesên ko li rûpelên Hawarê yan jî li kitêbên bîranînên navdarên kurdan yên dema wî binêrin, bi çend gotinan be jî mirov dê li navê wî rast bên.