Bayazid Sancağı – 19. Yüzyılın Eşiğinde Bir Serhad Coğrafyası

Bayazid Sancağı – 19. Yüzyılın Eşiğinde Bir Serhad Coğrafyası

Bu çalışma, Fransız araştırmacı Vital Cuinet’in 1892 yılında Paris’te yayımlanan “La Turquie d’Asie: Géographie Administrative, Statistique Descriptive et Raisonnée de Chaque Province de l'Asie Mineure” adlı eserinin birinci cildinden çevrilmiştir. Eserde Osmanlı İmparatorluğu’nun doğu sınırında yer alan Bayazid Sancağı (bugünkü Ağrı ili ve çevresi) ayrıntılı bir şekilde ele alınmaktadır.

Basında Ağrı / 27 Kasım 1953

 

[Karakösede Erzurum caddesinden bir görünüş]

Şarkın en soğuk kasabası: Karaköse

Yabancı Basından / 20 Kasım 1889

 ​Bir genç kız tarafından Ağrı Dağı'na tırmanış. 

— Saint-Pétersbourg. — Rus gazeteleri, adı Mlokossewitch olan bir ormancı, on yedi yaşındaki kızı, on dört yaşındaki oğlu ve kendilerine eşlik eden üç Kürt tarafından Ağrı Dağı'na yapılan yakın tarihli bir tırmanışı anlatıyor.

Kurdistan TV Ağrı'da - 2025

 

Irak Federe Kürdistan'da yayın yapan Kurdistan TV, "Li Bakur" isimli programın Ağrı'da yaptığı bölüm.

Ağrı'da bulunan Urartu dönemine ait kolye

Urartu / Kolye

Akik, taş, ambér. Ağrı / Patnos'ta bulunmuştur.

MÖ 8-6 YY Urartu.

Aptulmecit Begê Sipki

Aşağıda Mehmet İzci tarafından yazılmış, Doğubayazıt Gazetesi'nde 2014 yılında yayımlanan "Abdülmecit Begê Sîpkî" ile ilgili iki bölümlük yazının tam metnini bir arada verilmiştir.

Basında Ağrı / 15 Eylül 1941

 

Van ve Ağrıda zelzele devam ediyor

​36 köy harab oldu, Dedeli köyünde yeniden zelzele oldu ve 30 ev tamamen yıkıldı

Ağrı ve İlçeleri Köyleri ve Mezraları Kürtçe İsimleri - Tam Liste

Ağrı merkez ve ilçelerinin köyleri ile mezralarının gerçek isimleri ile devlet tarafından verilen isimlerin tam listesi aşağıda verilmiştir.

Kürtler Arasında Zil ve Mil Ayrımı: Sanılanın Aksine Bir Tarih

Değerli okuyucular Kürt toplumunda yaygın bir inanış olan “Bütün Kürt aşiretleri ya Zil’dir ya Mil” söylemi, sanıldığı gibi tüm Kürtleri kapsayan bir gerçeklik değildir.

Basında Ağrı / 26 Ağustos 1935

 

C, gzt

1950, Ağrı Dağı civarında bulunan Koçerlere ait Kürt çadırları

 

1950, Ağrı Dağı civarında bulunan Koçerlere ait Kürt çadırları.

Li Agirîyê 371 Zozan Hene

Zozanên Agiriyê bûne warê koçeran

Ağrı Dağı Kürt avcılar

 

Ağrı Dağı Kürt avcılar...

''Cesur, özgürlüklerine düşkün Kürtler...'' notuyla.

Basında Ağrı / 23 Mayıs 1935

 

C, gzt

Basında Ağrı / 19 Mayıs 1935

 

C, gzt

1850, Ağrı Dağı

 

Marco Polo’nun yaz mevsiminde bile zirvesinde kar örtüsünün olması nedeniyle tırmanmanın imkansız olarak nitelendirdiği Ağrı Dağı’na 1829 yılında Wilhelm Parrot zirve tırmanışını 5 kişiyle gerçekleştirmiştir.

Kırmızı ceketliler

Kırmızı ceketli̇ler

Değerli̇ hemşehri̇leri̇m, çok sevdi̇ği̇mi̇z Ağrımız 1950'li̇ yıllara kadar hatta 1960 i̇hti̇lali̇ne kadar büyük bi̇r kasaba görünümündeydi. Halkın geçi̇mi̇ hayvancılık ve çi̇ftçi̇li̇k üzeri̇neydi̇.

Demızxan köyündeki su kuyusu 1960

 

1960 yılında Ağrı Demızxan köyünde vurulan sondaj sonrası çıkan su, metrelerce havaya çıkıyordu. Çaldıran depreminden sonra su kendiliğinden kesildi. Ağrı'da çok zeki olanlara "hiş ji serê te weke ava Demizxan dipiçike" denilirdi.

Osmanlı Toprakları: Erzurum Eyaleti / 1877

Revue du Monde Catholique (Katolik Dünyası Dergisi), 19. yüzyılda Fransa ve Belçika merkezli olarak yayınlanan bir dergidir. Bu görseldeki sayı, derginin 16. yılına ait 50. cilt olup, 1877 yılında basılmıştır. Bölgemiz ile ilgili kısmı Türkçeye çevirdik:

Basında Ağrı / 22 Mart 1935

 

Devamı aşağıda

İsrail Kürtleri 1964

 

1964 yılında çekilen bu görüntü, İsrail Kürtlerinin bir kutlamasına aittir.

Hz Nuh ve Ağrı

 

1749, Nuh'un gemisi Ağrı Dağında karaya oturduktan sonra Nuh'un soyunun Dünyaya dağılımını gösteren çalışma...

Basında Ağrı / 18 Şubat 1935

 

C, gzt

BELGE: 600'den Fazla Aşiret Ve Kabile Hakkında Bilgi

 

1972 yılında hazırlanan bu rapor, 600'den fazla aşiret ve kabile hakkında hazırlanmış en ayrıntılı rapordur. Türkiye, İran, Irak ve Suriyedeki hemen hemen tüm aşiretlerin kabilelerine kadar bilgi verilmiştir.

Tarihçi Zekeriya Sarkavağ (1627-1699)

"Masis Dağı'nın diğer tarafında yaşayan Kürtler birleşerek Sahur (Arpaçay - Nahçıvan) vadisine taşındılar."

Belge: 1915-1940 Yıllarında Muş'ta iskân edilen Kürtlerin köy ve isim listesi

 

Erivan, İran ve Kars ile çevresinden Banoki, Celali, Cemaldini, Dılxêri, Kurdkii, Redki, Bilikan, Sipki, Şeyh v.b aşiretlerden isimleri ve aile sayıları aşağıdaki belgelerde görünenenlerin 1915 ila 1940 yıllara arasında Muş'ta iskan edildikleri köyler. Kim, kaç kişi ile hangi köye yerleştirilmiş? Hepsi belgede yazılıdır.

Basında Ağrı / 8 Ocak 1938

 

Ulus Gazetesi...

Tutak'da Bulunan Yazıt

Kürtlerin ataları olan Xaldi-Urartu Kralı II.Argişti tarafından M.Ö. 755-745 arasında yazılan yazıt...

Hamur kalesi ve surlarına ne oldu?

 

Alman yzar Carl Ritter, 1843 yılında yayımladığı " Die Erdkunde im Verhältnis zur Natur und zur Geschichte des Menschen, oder allgemeine vergleichende Geographie" isimli kitabında, Hamur yani kadim ismi ile Hewaran'ın bir kalesinin olduğunu ve surlarla çevrili olduğu yazar.