Tarihin tozlu raflarında yer alan arşivlere bir yeni sayfa da ekleyeceğiz.
Naif Yaşar-Analiz
Bu sayfa, Afetlere, katliamlara tanıklık eden Van’ın Erciş ilçesinin tarih sayfası olacak ve
ölümler, yıkımlar, enkazlarla dolu bir deprem sayfası.
Urartu Krallarından II. Argişti veya bu topraklar üzerinde kurulduğu belirtilen Arsissa veya Arzaşkun adlı şehirlerden aldığı tahmin edilen Erciş ilçesi kurulduğundan bu yana birçok afet ve katliama tanıklık eden bir ilçe olarak tarihteki yerini almıştır.
Van Gölü'nden 5 kilometre içeride,25 metre yükseklikte kurulmuş olan Erciş'in yüzölçümü 2115 kilometrekare, denizden yüksekliği 1750 metre, Van'a uzaklığı ise 100 kilometre olan ilçe,. 2 beldesi, 13 mahallesi, 86 köyü ve 36 mezrası bulunmaktadır.
2008 Adrese dayalı Nüfus Sayım sonuçlarına göre merkez nüfusu 77.500, köyleriyle birlikte toplam nüfusu ise 152 000 aşmaktadır.23 ekim 2011 depremi öncesi yoğun bir göç alan Erciş, artık göç veren yalnızlaştırılan bir ilçe olarak karşımıza geçiyor.
Peki neydi Erciş’in peşini bırakmayan talihsizlikler?
Bu sorulara cevap bulabilmek için tarih yolculuğuna çıktığımız da ilk olarak takvim sayfalarında1841 yılında yaşanan doğa afetini görürüz.
1841 yılında Van Gölü sularının yükselmesi sonucu Erciş halkı, eski yerleşim yerleri olan Erciş Kalesi ve civarını terk ederek Yukarı Çınarlı, Gölağzı, Kasım bağı, Alkanat ve Çelebibağı'na, idare merkezi de bugünkü erciş'in kurulduğu 15-20 hanelik bir köy olan Eganis (Akans) adı verilen yere taşınmış ve burası Erciş adını almıştır.
1910 yılında ilçe olan ve Tarihte Arzaşkun, Arsissa, Argişti Khinili, Arciş, Eganis, Erdiş olarak adlandırılan ilçe rahat bir nefes almışken bu kez de ilçeye 15 km uzaklıktaki Zilan Deresi(Geliyé Zilan) deresinden yaşanan katliamla sarsılmıştır.
1930 yılında Zilan Deresi'nde meydana gelen ve tarihe Zilan Katliamı olarak geçen olaylar sırasında 15 bin kişi yaşamını yitirdi. Katliamın yaşandığı dönemde 45 köy ateşe verilerek yakıldı. O dönem devletin yarı resmi gazetesi durumunda olan Cumhuriyet Gazetesi, 16 Temmuz 1930 tarihindeki sayısında katliamı şöyle veriyordu:
'Ağrı eteklerinde eşkıyaya katılan köyler yakılarak, ahalisi Erciş'e sevk ve orda iskan olunmuştur. Zilan harekâtında imha edilen eşkıya miktarı, 15 binden fazladır. Buradaki harp, pek müthiş bir tarzda cereyan etmiştir. Zilan Deresi, lebalep cesetlerle dolmuştur.'
Yani tarih süresince Yeşil Erciş ilçesi gah doğal afetlerle sarsılmış gah siyasi katliamların merkezi olmuştur.
Yani Erciş’in yeşil ovaları ne zaman ki nergislerle, süsenlerle bezenmişse kanla sulanmış ve ne zaman ki acılar coğrafyasında umuda doğru yelken açmışsa bir doğal afetle karşılaşmıştır.
Rahat yüzü görmeyen Yeşil Erciş ve bereketli toprakları tam da gün yüzü görmüşken bu kez de 23 Ekim 2011 de yaşanan 7.2 şiddetindeki depremle sarsıldı.
Resmi rakamlara göre bu güne kadar 479 kişinin yaşamın ı yitirdiği Erciş ilçesi ve köylerinde 4500 kadar insanın yaralandı ve onlarca köyün yerle bir oldu.
Deprem sonrası Erciş resmen ölü şehre dönüştü. Ercişlilerin en az%40’ı enkaz kaldırma çalışmaları sürerken ilçeyi terk etti.
Hayata tutunabilmek için Ercişliler İlçe dışındaki yakınlarının yanına sığındı ve bayram sonrası gelip gelmeyecekleri de meçhul zira VATSO(Van Ticaret Ve Sanayi Odası) başkanı Mirza Nadiroğlu’nun deyimiyle Şu ana kadar 300 bin kişinin Van ve ilçelerden göç ettiği belirtildi.
Kısacası Van çöktü,Erciş imha oldu.
Tarih boyunca acılara tanıklık eden Erciş bir kez daha 7.2 şiddetinde bir acıyı yüreğinin derinliklerinde his etti.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder