mustafa kemalin yakin silah arkadasi salih omurtak komutasindaki askerler cembere aldiklari geliya zilanda , yasli, kadin ,cocuk ,demeden 15 bin civarinda insani katlettiler.
Ihsan Nuri paşa komutasindaki isyanci kürt hareketini Ağrıda
yenemeyen ,türk ordusu böylece zialn vadisine siginmis sivil kürtleri katlederek bir sekilde moral düzeltmisti.
o gün insanlara mitralyöz ile ates acan bir er söyle anlatiyordu olayi."bizler mitralyözlerin basindaydik ,arkamizda eratlar yani bizden bir kidemliler tüfeklerini bize dogrultmus ,onlarinda arkasinda subaylar tabancalarini cekmis vaziyette bekliyorlardi,eger biz ates etmezsek erat bizi vuracak oda ates etmezse subay hem erati hemde bizi vuracakti,yagmur gibi kursun yagdirdik deredekilere,binlerce insan vardi,korkunc cigliklar yükseldi ,sonra iniltiler derken birzaman sonra iniltilerde kesildi,ve ölüleri kurda kusa yem olarak biraktik,sonraki günlerde kokudan zilan deresi ve cevresinden gecilemiyordu"
bu olayin ardindan devlet geliya zilan í yasak bölge olarak ilan etti,kimsenin girmesine müsade yoktu.
daha sonra civara ve geliya zilana devlet üretme cifligi kurularak katliamin izleri silinmeye calisildi,bu yetmiyor ,bosalmis olan geliyia zilan cevresindeki köylere afganistanli türkmen göcmenler yerlestirlidi ve durum halen aynidir.
ihsan nuri osmanli ordusunda görev almis bir kürt subayi idi,milli mücadele yillarinda cokca emegi gecmistir,,fakat yeni cumhuriyetin uluslar arasi anlasmalari feshederek kürt kimligi dahil kürtlere yönelik imha ve inkar politikalarini devreye sokunca önce kocgiri ve ardindan birkac yil sonra agri isyani patlak verdi.
1927 de 20 kislik bir gücle isyani baslatan ihsan nuri bir zaman geldiki agri ve yöresine hakim oldu,kücük agri ve büyük agrinin zirvelerinde üc renkli kürdistan bayragi dalgalaniyordu.
isyanin gücü bölgedeki asiretlerinde intikali ile genislemis özellikle bro heske tellinin destan larda bulunmayacak olagan üstü savasciligi ile türk askeri, bölgeden sökülüp atilmistir .
isyan sirasinda stratejik önemi olan agri dagi hep kürtlerin elinde olmustur ,cünki iranla sinir anlasmasi bulunmayan türkiye , kürtlerin,cephe gerisi olarak kullanilan iran topraklarindan yaptikalari sizma eylemleri ile cok zayiat vermisti,hatta bir ara ercis havaalaini basilir ve ucaklar tahrip edilir.
türkiyenin iranla sinir düzenlemesi yapip stratejik önemiolmayan topraklari irana verip karsiliginda agri dagini cevreleyen topraklari türkiye sinirina katmasi ile durum degisir ve artik cokca kan kaybetmis olan kürtler yenilmislerdir,bir kisim gerilla kuvvetleri tamamen yok edilmis geri kalanlarda iran topraklarina cekilmislerdir.
13 temmuz 1930 da yenilmis kürt sivil kafileler vanin ercis ilcesinin zilan vadisi mevkiinde türk ordusu tarafindan cembere alinirlar.oysa ayni kürtler den cokca yasli canakkalede trablusgarbda,yemende beraber savasmisti türk kardesleri ile birlikte,ve kimsenin durumuna bakilmadan mitralyözlerle bicildiler ,bu bir soykirimdi katlimadanda öte evet soykirimdi.
ve tarihe zilan dersi katliami olarak gecti bu soykirim.
zilan vadisinde katledilen kürt kardeslerimizin anisi önünde baslirimiz egiktir
saygilarimla
nefsi vicdanindan önde olanlardan korkunuz ,lakin onlar sadece nefslerini köreltmek icin yasarlar ki bu yüzden yapacakalari kötülüklerin sinirida olmaz
mustafa yesilyurt
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder