Ağrı Diye Şehir İsmi mi Olur ???

Ağrı diye isim mi olurmuş?

Ya Tunceli ?

Ağrı ve Tunceli isimleri bu iki Şehir'e Devlet tarafından, hakaret ve küçük düşürme amacıyla verilmiş.

Bu yazımızda Agıri ye verilen Ağrı ismini analiz etmek istiyorum...

Agıri'ye verilen Ağrı kelimesinin sözlük anlamı şöyledir; Vücudun herhangi bir yerinden gelen hoşa gitmeyen sağlıksızlık duygusu,ağrıma, sızlama,sızı, sancı, yel, acı, elem, ıstırap, veca. 

Sözlük anlamına bakıldığı zaman, Agıri şehrinin bunlarla ne ilgisi olabilir diye düşünüyor insan.

Ancak Agıri'in son yüz yıllık tarihine bakıldığında, bu ismin neden buraya verildiği daha iyi anlaşılıyor... Agıri isyanlarıyla Türk devletini epey uğraştırmış ve başını ağrıtmış.

Cumhuriyet Döneminde Agıri'de Olan İsyanlar, Şöyle:

Tutaklı Alican İsyanı

Tendürek İsyanı

Birinci Ağrı isyanı

İkinci Ağrı isyanı

Üçüncü Ağrı isyanı.

Beş İsyan ve Bir Şehir:

Bu isyanlardan özellikle üç Ağrı isyanı çok büyük isyanlardırlar ve Devleti epey uğraştırdılar. Bu büyük isyanlarda Devlet uzun bir süre Ağrı sınırlarına giremedi. Daha sonra İran ve Sovyetler birliğinin yardımı ile Ağrıya girebildi. Kızıl Ordunun'da (sscb) desteğini alan Türk Devleti Ağrıda çok büyük kayıplar verdi, (ve büyük katliamlar yaptı) hatta başarısız olan birçok general görevden alındı. Ağrılılar Kendi Devletini Kurup Bütün dünyaya ilan ettiler (Repuclic Of Ararat).

Türk devleti 100 uçakla Ağrıya saldırıp,tarama yaptı. İsyancılar tarafından 20 ye yakın savaş uçağı düşürüldü. bunlardan dördü için Agıri şehir merkezinde anıt yapıldı ve anıta bir uçağın pervanesi asıldı. Anıt halen duruyor ve resmi günlerde oraya Türkler tarafından çelenkler bırakılıp, anma etkinlikleri yapılıyor.

Oradan geçen her Kürt atalarıyla ve Agırili olduğundan dolayı gurur duyuyor.

Anıtın olduğu yere Türkler abide diyor. anıtın olduğu mahalleye ise sıtkiye mahallesi deniliyor. Agırililer ise anıtın bulunduğu mahalleye Tolhıldan diyorlar.

Tolhıldan Kürtçede İntikam demektir. Kendileriyle konuştuğumuz yaşlılar, buraya Tolhıldan denilmesinin nedenini şöyle açıklıyorlar: "Abide'de yatan pilotlar Binlerce Kürdü öldürdü, havadan yüzlerce Kürt köyünü taradı, Yüksek tepelere ve Dağlara yerleşen Kürt savaşçılarda Silahlarla bu uçakları düşürüp, intikamımızı (tolhıldan) aldılar. ve bundan dolayı buraya tolhıldan denildi. bu anıt bizim nasıl kahraman ve yiğit bir Halk olduğumuzun kanıtıdır".

Sonuç olarak Son Agıri savaşları tam 6 yıl sürdü (1926-1932) devlet bir türlü Agıri isyanlarını bastıramıyordu, sonunda İran ve Sovyetler birliğinin Desteği ile Agıri isyanları çok kanlı bir şekilde bastırıldı. Devletin başını çok Ağrıttığı için agıri ye Ağrı ismi verildi.

Ağrı Devletin Agıriye vererek küçük düşürdüğü, aşağıladığı bir isimdir...

Ağrı sürekli güncellenen bir küfür,hakaret,dışlama,horlamadır.

Agıri isminin tekrar geri verilmesi temennisi ile yazımıza burada son veriyorum.

Agirî Ararat

20.11.2011