Ağrı Dağı Kürt avcılar...
''Cesur, özgürlüklerine düşkün Kürtler...'' notuyla.
Di Derbarê Serhildanên Agirî De Her Tişt...
Marco Polo’nun yaz mevsiminde bile zirvesinde kar örtüsünün olması nedeniyle tırmanmanın imkansız olarak nitelendirdiği Ağrı Dağı’na 1829 yılında Wilhelm Parrot zirve tırmanışını 5 kişiyle gerçekleştirmiştir.
1960 yılında Ağrı Demızxan köyünde vurulan sondaj sonrası çıkan su, metrelerce havaya çıkıyordu. Çaldıran depreminden sonra su kendiliğinden kesildi. Ağrı'da çok zeki olanlara "hiş ji serê te weke ava Demizxan dipiçike" denilirdi.
Revue du Monde Catholique (Katolik Dünyası Dergisi), 19. yüzyılda Fransa ve Belçika merkezli olarak yayınlanan bir dergidir. Bu görseldeki sayı, derginin 16. yılına ait 50. cilt olup, 1877 yılında basılmıştır. Bölgemiz ile ilgili kısmı Türkçeye çevirdik:
1749, Nuh'un gemisi Ağrı Dağında karaya oturduktan sonra Nuh'un soyunun Dünyaya dağılımını gösteren çalışma...
Alman yzar Carl Ritter, 1843 yılında yayımladığı " Die Erdkunde im Verhältnis zur Natur und zur Geschichte des Menschen, oder allgemeine vergleichende Geographie" isimli kitabında, Hamur yani kadim ismi ile Hewaran'ın bir kalesinin olduğunu ve surlarla çevrili olduğu yazar.
Ortaçağdandan beri Kürt Dımıli aşireti Erivan çevresinde yaşardı. Dımıli ismi ile Erivan çevresinde birçok yerleşim yeri ve nehir vardır. Bundan başka şu Kürt aşiretleri yaşardı; Hasananlı, Kulakan, Şadmani, Şeheytani, Tahmazi, Berhuşad, Babali, Aliyan, Kuloçu, Kalovji, Farrukani, Sisyan, Tartari, Hajiyi, Sıltani, Gulokhani, Bozo, Alıkyan, Kolani, Pusiyan. Bunlar Şii mezhebinden Kürtlerdi ve genelde Azerbaycan'a göç edip, asimile oldular. Sünni mezhebinden olan Erivan Kürtleri ise şunlardı; Azizi, Celali, Cemaldini, Redki, Banoki, Bıruki, Bêski, Dılxêri, Gelturi, Kurdki, Moti, Qereçoli, Êli, Mılli v.b.
Bitlis kökenli bir Ermeni olan Amerilalı yazar W. Saroyan 1964 yılında bölge turuna çıkmıştı. Bu fotoğrafı da Ağrı'da çektirmişti. O yıllarda bu tür üç, dört seyyar fotoğrafçı vardı Ağrı'da.