Kısaca İhsan Nuri Paşa'nın hayatı

1893′te Bitlis’te dünyaya gelen İhsan Nuri, Erzincan’da Askerî Rüştiye’yi, İstanbul’da Harp Okulu’nu bitirdi. Osmanlı’da teğmen rütbesiyle Arnavutluk, Yemen ve Gürcistan’da görev yaptı. Erzurum cephesinde Ruslara karşı savaşırken yaralandı. 1919′da Garnizon Subayları Temsilciler Kurulu’nun başkanlığına seçildi. Bu kurulun onayını alarak, Mustafa Kemal’e yardımcı olmak amacıyla bir alay askerle birlikte Damat Ferit Paşa hükümetine karşı isyan başlattı

Kürdistan Teali Cemiyeti’nin ‘doğal üyeler’ listesinde adı geçen İhsan Nuri, cemiyetin yayın organı Jin dergisinde Kürt tarihi ve kültürü üzerine yazılar yazdı. 1922 yılında Türkiye-İran sınırına komutan olarak atandı. Burada Azadî Örgütü ile ilişki kurdu ve örgütün Siirt şube başkanlığını üstlendi. Azadî’nin, Beytüşşebab’ta isyan başlatma kararı alması üzerine, yüzbaşı rütbesiyle askerî görev aldı ve üç teğmen ve 350 askerle birlikte, 3-4 Eylül 1924′te, yanına 18. Alayın cephanesini alarak ordudan firar etti. İsyan kısa sürede yenilgiye uğrayınca arkadaşlarıyla birlikte önce Suriye’ye, ardından Şeyh Mahmud Berzencî yönetimindeki Güney Kürdistan’a geçti.
Eylül 1927′de Xoybun’un isyan kararı alması üzerine Ağrı’ya gönderildi. Burada Baş Kumandanlık göreviyle yeni bir idari yapı kurdu. Türkiye - İran sınırı yakınındaki Türkmen isimli köyün adını Kurdava olarak değiştirdi ve burayı Bağımsız Kürdistan Devleti’nin başkenti ilan etti. Ağrı’ya ve ilçelerine Bağımsız Kürt Hükümeti’ni temsilen vali ve kaymakam atadı ve Ağrı İsyanı’nın resmi yayın organı Agrî Gazetesi’ni çıkardı.
Ağrı İsyanı’nın ‘fevkalade kumandan’ı İhsan Nuri, 25 Mart 1976′da Tahran’da geçirdiği trafik kazası sonucu kaldırıldığı hastanede öldü.