Cumhuriyetin ilk yıllarında Şeyh Said’in idam edilmesinden sonra kendisine yakınlık duyanlar yavaş yavaş devlete baş kaldırmaya ve isyanlar çıkarmaya başlamışlardır. Nitekim Bunlardan en büyüğüde Ağrı isyanlarıdır, Iğdırlı Şeyh Zahir'de bu isyanlara katılır.
Şeyh Zahirin yönetimindeki en önemli komutanlarından ikisi Fetoyê Şemskî, ile Temûrê Şemski’dir.
Bu isimsiz kahramanlar'ın yanında ayrıca Çelxo,Celil, Broyê Rindo ve Milanlı Dırbaz’da bu büyük hareketin içinde bulunmuşlardır. 1927 Yılındaki çatışmaların birinde Celil Kafası kesilerek öldürülür ve aynı anda Tuzlucaya bağlı Güllüce köyünden 28 Şemsikanlı Balık gölü Kıyısında öldürülerek cenazeleri göle atılır...
AĞRI İSYANINA KATILMIŞ BİR GURUP
Ağrı isyanını kırılmasından sonra Şeyh zahir Tendürek dağına çekildikten sonra İran hududundak Navur Gölü çevresine geçerler. Burada askerlerle aralarında çıkan çatışmada Şeyh Zahir yaralanır. Şemskanlı Çelxo ölür. Buradan Geliyé Géja’ya geçen direnişçilerin etrafı milis ve askerlerce çevrilir. Buradaki çatışmada direnşçilerden 14 kişi öldürülür. Buradan Kevirê Bûk û Zava ya gelen direnişçilerin etrafı askerlerce çevrilir. Çıkan çatışmada Şeyh zahir şehit düşer. Bu çatışmada 9 askerde öldürülür.
Emoyê Besê ile birlikte Şeyh Zahirin en büyük kurmaylarından biri olan Fetoyê Şemskî ve Temûrê Şemski Şeyh Iğdır’ın Tecirli Köyü yakınlarındaki çatışmada şehit düşerler. Fetoyé Şemski’nin kahramanlığı bununla sınırlı değildir. İran askerlerine karşı savaşan ve Şêrê Qelaniyê (qeleni aslanı) olarak nam salan Ferzendeyê Hesenî ve TahırXan ile birlikte Qeleni köprüsünde büyük kahramanlık göstermişlerdir.
Ne yazıktır ki günümüze kılamlarda ve diroklarda sadece Ferzende ile Tahırxan’ın kahramanlıklarından bahsedilir. Yazının başında da belirttiğim gibi bunlar birer isimsiz kahramanlardır. Kela Qeleniyé‘deki Çatışma sırasında, Fetonun, kardeşi Çelxonun ve Temurun Ferzendeye çok yararı olduğu söylenir. Bu savaştan Feto,Çelxo ve Temur sağ çıkarlar ancak daha sonra Ferzende Azizan Aşiretinden Abdullah diye biri tarafından arkadan vurularak öldürülür. İşte bizim isimsiz kahramanlarımızdan bir küçük örnek sunduk sizlere..
Mehmet KEKLİK
Yazı: www.semskiasireti.com adresinden alınmıştır...
Diğer kaynaklara göre, Ferzende İran'da hapisteyken İran şahının emriyle ymeğine zehir katılıp öldürülür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder