Yöremizde (Ağrı) günümüze değin dilden dile gelen ve yöresel sanatçıların(dengbêjlerin) türküleştirdiği en büyük aşk öyküsü, Perişan hanım ile Halil Beyin aşkıdır.
Bu aşk öyküsünü en güzel anlatan ve türküleştiren kişi dengbeş Van'lı Ahmet'tir.
Van Sancak beyi sınırları içersinde Süphan Göl yaylasında Milli aşiretinin Ağalarından Emer Ağa'nın Perişan isminde güzelliği dillere destan bir kızı varmış.
Emer Ağa'nın yanında hizmetçi olarak, çalışan Yezidi Ğello, Perişan hanıma âşıkmış. Aşkına karşılık bulamayınca Süphan Göl yaylasını terk eder, Beyazıta gelerek İshak Paşa sarayına yerleşir. Bilahare Zengezur (Sarıgül) malikhaesin de yaşayan Halil beyin at seyisi olur.
Halil Bey ava çok meraklıymış. At seyisi Ğello ile sık sık ava çıkarmış. Bir Gün avda iken, Yezidi Ğello Perişan hanıma yakın olmak için, Perişan hanımın güzelliğini Halil Bey'e anlatır.Yezidi Ğello her fırsatta Halil Bey'e Perişan hanımın güzelliğini överek,Halil Bey'i meraklandırır….Halil Bey inanılmaz bir tutku ile Perişan hanımı merak eder…
Nihayet bir gün Halil Bey av gerekçesi ile Süphan Göl yaylasına gitmeye karar verir. Bir süre sonra Halil Bey ile Yezidi Ğello birlikte Süphan Göl Yaylasına varırlar. Bulak başında toplanan ve içlerinde Perişan hanımında bulunduğu bir grup kıza rastlarlar. O anda Perişan hanımında uzun süredir Rüyalarını süsleyen yakışıklı delikanlıyı at üstünde karşısında görünce birdenbire afallanır ve bir kaç mani söyler. Yezidi Ğello mani söyleyen güzel kızın Perişan Hanım olduğunu Halil Bey’e anlatır. Halil Bey karşısında duran ve güzelliği ile dillere destan olan Perişan hanımın aşk manilerine karşılık verir… ve o andan itibaren yıldırım aşkı başlar.
O gün Perişan hanımın babası Emer Ağa'nın konuğu olurlar. Bilahare Halil Bey Perişan hanımla evlenmek istediğini belirterek Emer Ağa’dan kızını ister.
Halil Bey, Perişan hanım ve Yezidi Ğello birlikte Beyazıt'a dönmek üzere yola koyulurlar. Yıllanalı köyü mevkiinde molla verirler. Çadır kurulur Ve Halil Bey yiyecek için ava çıkar. O anda kendisini hastalığa atan Yezidi Ğello ava çıkmaz. Daha sonra Yezidi Ğello'nun çadırına gelen Perişan hanıma kendisinin öpmesi halinde iyileşeceğini söyler. Perişan hanım Yezidi Ğello'nun asıl amacını anlar. Sert bir cisimle Ğello'nun başını kırar.
Yezidi Ğello Halil Bey'den paçayı kurtarmak için atına atladığı gibi kan revan içinde Beyazıt'a varır. Behlül Paşa'nın huzuruna çıkar. Emer Ağa'nın kızı Perişan hanımı kendisine armağan olarak gönderdiği; ancak Halil Bey'in Perişan hanımın namusu ile oyladığını ve kendisine karşı çıkması üzerine Hali Bey'in kendisini yaraladığını yalanı uydurur.
Behlül Paşa Yezidi Ğello'nun yalanına kanarak 200 kişilik bir süvari birliğiyle konaklama yerine varır. O anda Halil Bey avdan gelir. Üstünde av kanı vardır. Öylece Behlül Paşa Yezidi Ğello'nun uydurduğu yalana kanaat getirir.
Behlül Paşa yeğeni Halil Bey'e oyun sonrası kananın istediğini yapar koşuluyla satranç oynamayı önerir..Ayrıca oynanan oyunda Perişan hanımında kendi arkasında oyunu seyir etmesini ister.Oynanan satranç oyununda Halil Bey Behlül Paşa'nın arkasında duran Perişan hanımın güzelliğini seyir ederken dikkati dağılır ve oyunu kaybeder.Behlül Paşa yeğenini çadır direğine baş aşağı bağlayarak işkence ile öldürür
Daha sonra Perişan hanımı yanına alan Behlül Paşa İshak Paşa sarayına varırlar. Behlül Paşa Perişan hanımın kendisi ile evlenmesi ister. Perişan hanım evlenmek için kır gün süre ister. Kırkıncı gün düğün yapılır. Perişan hanım gelinliği ile İshak Paşa Sarayının doksan dokuz merdivenliği minaresine çıkar. Yanık sesiyle Halil Bey'e olan aşkını anlatır. Yezidi Ğello'nun kendilerine kurdukları tuzağı dile getirerek gözyaşları içersinde tüm Beyazıt Beyliği halkının gözleri önünde kendisini minareden aşağıya bırakır.
Behlül Paşa yaptığı yanlışı anlar. Ancak Öz yeğeni Halil Bey ile Perişan hanımın günahına girmiştir. Bunlara neden olan Yezidi Ğello yakalanıp çarmıha gerilir.
O Günden bugüne bu gerçek aşk öyküsü dilden dile dolaşarak günümüze kadar gelmiştir.
Cevdet Baycan
http://www.dogubayazithalkinsesi.com.tr/h320-perisan-hanim-ile-halil-beyin-aski.html
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder