"Bunlarin alelade hayvanlar gibi basit sevk-i tabiilerle isleyen his ve dimaglarinin tezahürleri, ne kadar kaba hatta abdalca düsündüklerini gösteriyor... Çig eti biraz bulgurla karistirip öylece yiyen bu adamlarin Afrika vahsilerinden ve Yamyamlardan hiç farki yoktur."
("Temizlik Basladi: Zeylan Deresindekiler Tamamen Imha Edildi", Cumhuriyet, 13 Temmuz 1930, sayfa: 4)
***
16 Temmuz 1930 tarihli Cumhuriyet gazetesinde "Agri Dagi Harekati Bu Hafta Basliyor" basligi altinda söyle yaziyor:
"Agri Dagi tepelerinde kovuklara iltica eden 1500 kadar saki kalmistir. Tayyarelerimiz sakiler üzerine çok siddetli bombardiman ediyorlar. Agri dagi daimi olarak infilak ve ates içinde inlemektedir. Türkün demir kartallari asilerin hesabini temizlemektedir. Eskiyaya iltica eden köyler tamamen yakilmaktadir. Zilan harekatinda imha edilenlerin sayisi 15.000 kadardir. Zilan Deresi agzina kadar ceset dolmustur... Bu hafta içinde Agri Dagi tenkil harekatina baslanacaktir. Kumandan Salih Pasa bizzat Agri'da tarama harekatina baslayacaktir. Bundan kurtulma imkani tasavvur edilemez."
("Agri Dagi Harekati Bu Hafta Basliyor", Cumhuriyet, 16 Temmuz 1930)
***
Gazeteci Yusuf Mazhar, isyan bölgesini gezdikten sonra kaleme aldigi "Ararat Eteklerinde" baslikli yazi dizisinde kürtleri söyle tasvir ediyor:
"Bunlar – tarihin sehadeti ile sabittir ki – ziyadesiyle hunhar ve gaddardirlar... Dessas ve bediî hislerden, medeni temayüllerden tamamiyle mahrumdurlar. Bunlar asirlardan beri irkimizin basina bela kesilmistirler.
.....
Ruslarin idaresi altinda – bir kisim insani ve medeni haklardan mahrum tutularak – daglardan asagi inmelerine müsaade olunmayan bu mahlukat hakikaten medeni haklardan istifadeye sayan degildir.
.....
***
"Bunlar (Kürtler) ayrikotu gibi sardiklari toprakta intisar eder fakat bastiklari yere zarar verir mahluklardir. Birçok yerlere hastalik sirayet eder gibi sonradan yerlesmis ve asli ahalisini –asiret teskilatindaki kuvvet sayesinde – körletmislerdir."
(Yusuf Mazhar, "Ararat Eteklerinde", Cumhuriyet, 19 Agustos 1930, sayfa: 3)
***
"Bu Kürtler zahireyi degirmende ögütmeyi bilmezler. ... Bunlarda istiklal ve hürriyet hisleri temelinden mefkut ve ruhlari izzet-i nefisten mütecerrittir. Bana bu sözleri söyleyen Kürt delikanlisi buralar Ruslarin isgaline ugrayinca hicret ederek on dört yasindan on dokuz yasina kadar Gazi Ayintap'ta yasamis oldugu cihetle biraz insani andiriyordu. Yoksa bunlar meramlarini, maksatlarini en basit mantikî kiyaslarla yahut en adi misallerle ifadeye kadir degildirler.
Bu Kürt kitlesindeki karanlik ruhu, kaba hissiyati, hunhar temayülati kirmak mümkün olmadigina kaniim. Bunu uzun bir tekamülden beklemek bunlarin zaman zaman böyle isyanlar çikararak yahut memlekette asayisi bozarak veyahut hirsizlik ederek hükümetin daima mesgul olmasina halkin mütemadiyen mutarriz olmasina sebep olur."
(Yusuf Mazhar, "Ararat Eteklerinde", Cumhuriyet, 20 Agustos 1930, sayfa: 3)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder