Devlet Zilan Katliamı ile yüzleşmeli

Ağrı Dağı isyanının ardından 13 Temmuz 1930'da Van'ın Erciş ilçesindeki Zilan Vadisi'ne sığınan Kürtlere yönelik dönemin Kolordu Kumandanı Salih Paşa komutanlığında operasyon düzenlendi. Havadan bombalanan bölge on binlerce asker tarafından kuşatıldıktan sonra katliam yapıldı. Toplam 44 köyün ateşe verildiği katliamda, yaklaşık 15 bin kişi de Ceme Gürceme Vadisi'nde birbirlerine bağlanarak toplu bir şekilde vahşice katledildi. Katliamdan sonra 'askeri yasak bölge' ilan vadinin bir bölümüne bir süre sonra Devlet Üretme Çiftliği kuruldu, ardından Afganistan'dan gelen göçmenler yerleştirildi. Vadinin bir kısmında hala sadece Türkmenlerin bulunduğu köyler var. Fakat katliamın yapıldığı Zilan Deresi hala sivillere yasak.


'Atalarımızdan uzaktayız'

Katliamın üzerinden 79 yıl geçti. Ancak katliamda katledilenlerin yakınları bölgenin halen 'askeri yasak bölge' olduğunu belirterek, buranın açık müze haline getirilmesini istiyor. Söğütlü (Sogıtlî) köyünden Zeki İşcan, katliamın olduğu bölgeye girmelerine izin verilmemesine tepki göstererek, 'O günden başlayıp 79 yıldır devam eden yasak bizi bu topraklarda yatan atalarımızın ruhundan bile uzak tutuyor' dedi. Bölgenin ağaçlandırılması ve vahşeti anlatan anıtların yapılarak açık müze haline getirilmesini isteyen İşcan, 'Dedelerimiz, ninelerimiz buralarda kefensiz yatıyor. Biz kendi tarihimize sahip çıkmalıyız. Burası bir açık müze haline dönüştürülmelidir. Ve biz katliamda ölenlerin torunları buralara ağaçlar dikerek onları doğamızda yaşatmalıyız' diye konuştu.

Katliam olduğunda 1 yaşında olan Nifsicihan Yıldırım (80) da artık buranın 'yasak askeri bölge' kapsamından çıkarılmasını isteyerek, 'Devlet eğer bu katliamla yüzleşmek istiyorsa, bölgede bulunan kemikleri toplayarak alanı müze haline getirmeli' dedi. Yıldırım, kendilerine izin verilmesi durumunda bölgede kemikleri toplayarak bir alanda anıt mezar yapmak istediklerini vurguladı. Sedretin İşler de, babasının katliamda katledilenlerin cesetlerinin altında kalarak kurtulduğunu anlattı. Artık kendi topraklarına dönmek istediklerini söyleyen İşler 'Yıllarca bize yasak edilen yerlerimiz bize geri verilmeli. Bizim torunlarınızın torunları dahi bunu bilmeli ve insanlık yaşatılan bu vahşeti unutmamalı. Devletin, sayısız insan kemikleriyle dolu bölgede anıt yaparak kendi yaptığı ayıbı dünyaya göstermesini istiyoruz. Bölge yeşillendirilerek bir ormana dönüştürülmeli. Biz artık bu olayın gün yüzüne çıkmasını bekliyoruz' şeklinde konuştu.

Nazan SALA